(Santiago de Compostela, España, 1866 - Santiago de Compostela, España, 1961)
Apuntes biográficos/históricosJosé Casares Gil foi un químico e farmacéutico galego. Para perfeccionar a súa formación viaxou ao estranxeiro, pagándose os gastos. A súa primeira viaxe foi a Alemaña, onde en 1896 traballou con Johann Friedich Adolf von Baeyer. Alí entrou en contacto coas teorías de Kekulé e completou a súa formación realizando investigacións e consultando as revistas onde os químicos alemáns publicaban os seus traballos. En 1898 viaxou a Múnic e traballou con F. K. Johannes Thiele sobre o estriol e con Franz Soxhlet sobre os métodos analíticos de interese para a agricultura. Os seus contactos coa Universidade de Múnic fixeron que esa institución nomeáselle profesor honoris causa, unha distinción que tiñan moi poucos profesores. Desexoso de completar a súa formación co coñecemento doutras escolas, estivo en París con Henri Moissan, o descubridor do flúor e autor de brillantes técnicas de investigación en baixas e altas temperaturas. Máis tarde, en 1899, trasladouse aos EE. UU., onde traballou en Nova York con Smidt na separación de metais nobres e terras raras. Volveu a Alemaña en 1920 e traballou con Richard Willstäter. En 1924 viaxou a Sudamérica e América Central e deu unha serie de conferencias que alcanzaron moita relevancia, sobre todo as impartidas en Montevideo. Durante a súa estancia na capital de Uruguai, a Facultade de Medicina designou unha comisión de honra presidida polo decano, Manuel Quintela, e os conselleiros farmacéuticos Armando Bocage e Francisco della Crocce. En Montevideo deu conferencias sobre a evolución da Química durante o século XIX, a teoría de Arrhenius, a catálisis, os coloides, a constitución da materia, as análises das augas minerais, a radioactividade e a formación dos químicos. Casares ocupou en Montevideo a cátedra da Cultural Española, designado pola Xunta para a Ampliación de Estudos, que presidía naquel entón Ramón e Cajal. Das súas viaxes aprendeu que era necesario saír ao estranxeiro para completar a formación dos universitarios españois. Defendeu que estes se especializasen no estranxeiro e que coñecesen os idiomas que lles permitisen viaxar e ler as revistas de interese e comunicarse cos profesores doutros países. Inspirándose no modelo alemán, que sempre lle pareceu o mellor, defendeu que o Estado financiase xenerosamente a formación dos alumnos e profesores españois no estranxeiro. Foi director do Laboratorio Central de Aduanas, vogal do Real Consello de Sanidade, presidente da Real Sociedade Española de Física e Química, individuo da Xunta de Aranceis e senador do reino pola Universidade de Santiago de 1905 a 1919. A súa actividade investigadora non foi moi extensa e só unha vintena dos seus traballos son orixinais de investigación. Ao final da súa vida lamentábase de que os seus múltiples cargos universitarios e políticos impedíronlle dedicar máis tempo á actividade investigadora. Varios dos seus traballos de investigación están dedicados ás análises de augas. O grupo máis importante é o dedicado á determinación do flúor. Outros versan sobre o ácido naftálico e o tiosulfúrico. Casares daba moita importancia á súa estancia en Alemaña xunto ao mestre Baeyer. O modelo alemán cegoulle. Admiraba a Adolfo Baeyer e os seus métodos de traballo e ensino. Os laboratorios alemáns parecéronlle moito mellor instalados e fornecidos que os españois, aínda que os instrumentos moitas veces eran vellos. Os alumnos lían os libros da biblioteca pagando unha pequena cantidade e podían levarllos ao seu domicilio. Baeyer era extremadamente puntual e dedicábase en corpo e alma ao seu traballo sen distraerse xamais, ata o punto de que rexeitaba aos alumnos que tiñan outras afeccións ademais da Química. Pareceulle admirable que os mellores profesores impartisen as clases máis xerais e que os profesores de menor rango dedicásense a temas máis especializados, ao revés que en España. Tamén lle parecía acertado o sistema de retribución dos profesores, que cobraban moito máis que en España, polo que podían dedicarse en exclusiva á Química. O que máis admiraba era a orientación práctica dos estudos, o que se repetisen as analíticas ata tres veces para aprobar os seus resultados, o que o ensino fose experimental e que os profesores se dedicasen ante todo á investigación. O doutoramento, que en España consistía en realizar unhas materias complementarias e unha tese de escaso mérito, era en Alemaña un traballo de investigación de gran altura. Casares, que militara antes da guerra no Partido Conservador, colaborou coa Xunta Nacional en Burgos e a súa influencia política permitiulle ser decano da Facultade de Farmacia de Madrid, a pesar de estar xubilado, e acceder á dirección do Consello Superior de Investigacións Científicas. Real Academia de la Historia.